به نقل از «خبرگزاری برنا»

شکوه تمدن کهن در قلعه جلال الدین گرمه

تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۶۰۱۲۸

قلعه جلال‌الدین یکی از برجسته‌ترین قلعه‌های نظامی خراسان شمالی قلمداد می‌شود که در سده‌های شش و هفت هجری ساخته‌شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، قلعه جلال الدین از برجسته ترین قلعه های نظامی در خراسان شمالی است که تجلی ابهت و شکوه  نظامی بوده و گردشگران را به سوی خود فرا می خواند. قدمت ساخت قلعه جلال الدین شهرستان گرمه به سده های ششم و هفتم هجری بازمی گردد، این بنا با مصالح سنگ و ساروج بر بلندای کوهی بنا شده و بر تمام دشت اطراف مشرف است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

قلعه، پلان ۶ ضلعی دارد که در اطراف دیوارهای داخلی، تعداد زیادی خمره برای ذخیره آذوقه کار گذاشته شده است. در هر ضلع قلعه برج مدوری وجود دارد که ارتفاع آنها در برخی نقاط به حدود ۱۵ متر می رسد. قرار گرفتن این قلعه در بلندای کوه همچنین ستبری دیوارها و ارتفاع برج و باروها  سبب شده تا دژی مستحکم و نفوذ ناپذیر باشد.

این قلعه مشابه قلعه های نظامی اسماعیلیان و نمونه ای از قلعه الموت است که به نظر تاریخ دانان جلال الدین حسن نو مسلمان از فرقه اسماعیلیه در این قلعه زندگی می کرده و برای پناه گرفتن از دست دشمنان طراحی شده است. در ضلع جنوبی و سمت راست در ورودی این قلعه راه پله ای برای دسترسی به برج ها برای انجام کارهای نگهبانی وجود دارد و روزنه هایی نیز در تمام طول دیوارهای اطراف و برج ها ایجاد شده است.

موقعیت جغرافیایی قلعه بر سر راه ارتباطی شهرها و مراکز مهم شمال شرق فلات ایران همچون نیشابور، جرجان، مرو و خوارزم اهمیت راهبردی قلعه را دو چندان می کرد. قلعه جلال الدین از نظر ابعاد معماری در نوع خود کم نظیر است و باروی آن در تراز پایین و تا ارتفاع پنج متری نزدیک به سه متر ضخامت دارد.

در کف برج ها و راهروهای تراز فوقانی باروی قلعه خمره های بزرگی کار گذاشته شده که در مواقع نیاز آب یا آذوقه مورد نیاز را تامین می کرده است. هر یک از این خمره ها نزدیک به ۱۵۰ لیتر حجم دارند و با در نظر گرفتن مجموع ۱۲۸ خمره موجود در فضاهای مختلف برآورد می شود در این ظروف حدود ۱۹ هزار لیتر یا ۲۰ تُن مایع یا غله ذخیره می شده است.

به علاوه چاهی به قطر حدود سه متر در گوشه غربی حیاط قلعه حفر شده است که شاید دسترسی قلعه نشینان به منبع آب دایمی را فراهم می کرده است. با توجه به بستر صخره ای قلعه، بی تردید حفر این چاه در دل سنگ از شاهکارهای مهندسی در زمان خود بوده است.

قلعه دارای ۶ برج است که چهار برج آن دو طبقه‌ست که طبقه پایین برای استراحت نگهبان ها و طبقه بالا برای دیده بانی استفاده می شده و دو برج دیگر سه طبقه است که طبقه اول برای استطبل طبقه دوم استراحت نگهبانان و طبقه سوم برای دیده بانی بوده است.

طبقه دوم این دو برج از طریق راهرویی به هم متصل می شود که با تیرکش هایی نور آن تامین می شود. قلعه جلال الدین در بین عوام مردم منتسب به جلال الدین خوارزمشاه است که احتمال آن بسیار کم است و همان گونه که اشاره شد بیشتر این قلعه ها در زمان اسماعیلیان ساخته شده و تاریخ دانان آن را به جلال الدین حسن نو مسلمان منتسب می کنند.

چشمه ای آب شیرین هم موسوم به چشمه جلال الدین در پایین قلعه در قسمت جنوب غربی آن وجود دارد که آب آن به طرف جنوب شرق و به سمت دشت های تشنه جاجرم جریان دارد. وجود این چشمه پر آب در دل کویر و در پای تپه این قلعه می تواند یکی از مهم ترین دلایل بنای قلعه در این مکان باشد، از دیگر دلایل بنای این قلعه در این مکان می توان به موقعیت راهبردی و مشرف بودن آن بر سراسر منطقه اشاره کرد.

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با هدف احیای قلعه جلال الدین به عنوان موزه از سال ۸۶، مطالعه و مرمت این بنا را به طور متمرکز آغاز کرد و در خرداد سال ۱۳۹۰ این بنا با عنوان موزه معرفی شخصیت های جلال الدین شهیر تاریخ ایران با تاکید بر شخصیت جلال الدین خوارزمشاه افتتاح شد. این قلعه به «قلعه جلال الدین» معروف است اما نمی توان آن را به یقین به هیچ کدام از شخصیت های معروف جلال الدین در تاریخ ایران منسوب کرد.

در ضلع شرقی موزه در طبقه اول شرح احوال و آثار شخصیت های معروف جلال الدین در قالب تابلو هایی به بازدیدکننده معرفی شده است. یکی از وی‍ژگی های منحصر به فرد این موزه-قلعه که آنرا از نظر محتوایی از نمونه های مشابه خود متمایز ساخته شیوه پرده خوانی و نقالی در آن است که نوعی نمایشِ مذهبی و ملی ایرانی است. در این نمایش، داستان تصویری نقش شده بر پرده های درون هر برج به شیوه نقالی روایت می شود که در آن وقایع تاریخی دوران مغول و مصایب اولیای دین با کلام آهنگین بازگو می شود. برج های موجود در موزه به این نوع روایتگری اختصاص داده شده است و در هر برج پرده ای با داستانی جداگانه نصب شده است.

سایر قسمت های نمایشی موزه در مسیرهای بازدید قرارگرفته که این ویژگی به بازدید کننده امکان می دهد تا ضمن حرکت در مسیر و مرتفع ترین قسمت های قلعه، با ویژگی های معماری نظامی، مصالح بکار رفته، خمره های تاریخی کار گذاشته شده در دل دیوارهای قلعه و در نهایت شیوه های تدافعی قلعه تاریخی از نزدیک آشنا شود.

از جمله امکانات این موزه که برای رفاه حال مسافران آماده شده سرویس بهداشتی، پارکینگ و سفره خانه سنتی در کنار چشمه زیبای جلال الدین است. طرح گردشگری قلعه جلال الدین در دهه فجر سال ۹۱ به بهره برداری رسید. اجرای این طرح گردشگری شامل آبرسانی، نورپردازی، ساخت سرویس بهداشتی، ساختمان نگهبانی و توقفگاه خودرو در مجاورت موزه قلعه جلال الدین است. با مرمت قلعه جلال الدین و تبدیل فضای آن به موزه، برای رفاه گردشگران در بازدید از این اثر تاریخی، اجرای طرح گردشگری مزبور اجرا شد.

این اثر تاریخی در سوم بهمن سال ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

انتهای پیام

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: شکوه شکوه تمدن قلعه جلال الدین قلعه نظامی قلعه جلال الدین جلال الدین قلعه ها برج ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۶۰۱۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجرای ۱۶ طرح طبقه بندی مشاغل جدید در کارگاه های گیلان

سیاوش آقاجانی در سخنرانی پیش از خطبه‌های آئین عبادی سیاسی نماز جمعه رشت همزمان با هفته کار و کارگر افزود: مهمترین تکلیف وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی صیانت از نیروی کار است؛ این موضوع جنبه‌های متعددی دارد و به لحاظ ابعاد مختلفی که برای آن قابل تعریف است دستگاه‌های مختلفی چون تامین اجتماعی، بانک رفاه کارگران، سازمان بهزیستی، صندوق بازنشستگی کشوری و فنی حرفه ای زیر نظر وزارت مشغول به کار هستند.

وی گفت: اشتغال به صیانت از نیروی کار کمک می کند؛ یکی از شعارهای مهم و اصلی دولت سیزدهم ایجاد اشتغال یک میلیون شغل در سال بوده که طی سال‌های اخیر دولت در این راستا تلاش‌های جدی انجام داده و موفق شده شعارش را به عمل برساند.

آقاجانی ادامه داد: بطوریکه، در استان گیلان بر اساس برش یک میلیون شغل با مشارکت دستگاه‌های مختلف و مشارکت بخش خصوصی اشتغال مورد نیاز استان درحد قابل قابولی تامین شده است؛ بخش زیادی از این مشاغل ،مشاغل صنفی بودند که حمایت دولت از تسهیل صدور مجوزها قطعا نقش بسزایی در تسهیل اشتغال در این حوزه داشته است.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گیلان بیان کرد: بخش زیادی از اشتغال با کمک تسهیلات دولتی و ارزان قیمت برای حوزه صنایع بنگاه‌های تولیدی، کشاورزی، خدماتی و مشاغل خانگی بود که به موضوع اشتغال، اشتغال دانش بنیان و احیای بنگاه های راکد و تعطیل کمک کرد.

آقاجانی تاکید کرد:آمارهایی که در سامانه رصد اشتغال وزارت تعاون ثبت می شود طی سه مرحله نظارت می شود و نگاه دولت نگاهی است که اشتغال، اشتغال واقعی باشد و اگر جز این بود شاهد کاهش نرخ بیکاری نبودیم.

وی بر اساس فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری گفت: دولت سیزدهم به امنیت شغلی کارگران کمک کرده است چون اگر یک کارخانه یا یک کارگاه دایر باشد به امنیت شغلی کمک می کند و ایجاد اشتغال هم همین نقش را دارد.

 

باشگاه خبرنگاران جوان گیلان رشت